انشا درباره گل لاله
/ انشا درباره گل لاله /
*****************
در زیبایی لاله همان قدر بس که گفته اند از خونِ جوانان وطن دمیده است. این گل زیبا که سمبل شهادت های افتخارآفرین و ایثارگری های جوانانِ این مرز و بوم است، به ایران و در واقع قسمت هایی از آسیای مرکزی تعلق دارد. لاله های وحشی از دیرباز در مناطق کوهستانی کشور ما لاله زارها را به زینت گل های زیبایشان آراسته اند. در ادبیات فارسی و ترکی این گیاه زیبا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. گفته شده پدران ما در قرن شانزدهم میلادی نام چشم خورشید را بر آن
نهاده بودند.
لاله، تاریخی پرفراز و نشیب را طی کرده، معلوم نیست که در چه سالی وارد اروپا شد اما این اعتقاد وجود دارد که اول بار در سال ۱۵۵۴ میلادی بذر لاله توسط یک سفیر از قسطنطنیه به آلمان برده شد و بعد در هلند باغ کوچکی را به آن اختصاص دادند. در اروپا لاله نشانه پیروزی و ثروت به حساب آمد و پرورش آن همه گیر شد.
لاله ها نمی میرند، وقتی عمر گل تمام شد پیاز لاله برای سال های بعد قابل استفاده است.
****************
معرفی گیاه – لاله Tulip
لاله گیاهی چند ساله و پیاز دار است که به خانواده Liliaceae و راسته Liliales تعلق دارد. این گیاه در حدود ۱۰۹ گونه دارد و بومی نواحی جنوب اروپا، شمال آفریقا، آناتولی، ایران و شمال غربی چین است. اکثر انواع لاله که امروزه مورد کشت و کار قرار می‌گیرد از گونه Tulipa gesneriana بدست آمده‌اند. کاشت این گیاه در مزارع گل مناظری زیبا و بدیع خلق می‌کند و می‌توان برخی از نمونه های آن را به عنوان گیاهی گلدانی نیز پرورش داد.
ارتفاع گل لاله بسته به گونه آن از ۱۰ سانتیمتر تا ۷۱ سانتیمتر متفاوت است. معمولا در انتهای هر ساقه لاله یک گل تشکیل میشود اما گونه‌هایی نیز وجود دارند که در انتهای هر ساقه چندین گل شکل می‌گیرد. گل لاله سه گلبرگ و سه کاسبرگ دارد و کاسبرگها هم شکل و هم رنگ گلبرگها هستند به طوری که به نظر می‌رسد این گیاه شش گلبرگ دارد. رنگ گلبرگها نیز بسیار متنوع و متفاوت است و می‌توان گفت که تنها رنگ آبی خالص در بین این گلها وجود ندارد. گل لاله می‌تواند بذر نیز تولید کند و از بذرها گاهی در تکثیر گیاه نیز استفاده میشود.
****************
گل لاله سرده‌ای از تیرهٔ سوسنیان است که در حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ گونه دارد. محل اصلی رویش لالهٔ خودرو در آسیای مرکزی در نظر گرفته میشود. این گل در افغانستان، ترکیه، ایران، قسمتی از غرب سوریه، سواحل دریاچه آرال، دریاچه خزر و دریای سیاه، یونان، ایتالیا، اسپانیا و سواحل دریای مدیترانه در شمال آفریقا بصورت خودرو یافت میشود. در بین کشورهای اسلامی لاله در فرهنگ دو کشور ایران و ترکیه نفوذ عمیقی دارد. ۱۹ گونه از گونه‌های لاله از ایران گزارش شده‌است. از لحاظ گیاه‌شناسی لاله به دو گروه بزرگ پرورشی و خودرو تقسیم میشود. لاله‌های پرورشی دارای گلهای بزرگ، جام گل بزرگ‌تر و تنوع رنگی بیشتری نسبت به گلهای خودرو هستند. لاله‌ها بطورکلی در چهار طبقهٔ کلیِ زود گل‌دهنده، میان‌رس، دیر گل‌دهنده و گونه‌ها قرار می‌گیرند. از سال ۱۹۸۱ تقسیم‌بندی گلهای لاله توسط انجمن سلطنتی پیاز لاله هلند آغاز شد و لاله‌ها بر اساس شکل گیاه و شکل و زمان باز شدن گل به ۱۵ گروه تقسیم شدند. از طریق درآوردن پیاز بوته اصلی از خاک و جدا کردن پیازچه‌های نوچه اطراف پیاز مادری و کاشت بذر کاملاً تازهٔ ارقام جدید تکثیر و ازدیاد میشوند. در حال حاضر از نظر تولید و صادرات پیاز و گل شاخه‌ای لاله، هلند در جایگاه نخست در بین کشورهای جهان جای دارد. لاله گل ملی کشورهای ایران، افغانستان، ترکیه، هلند، مجارستان و بلژیک به شمار می‌آید.
****************
گل لاله یکی از انواع گلهایی است که در آسیا و اروپا به طور فراوان پیدا می شود.
در موارد زیر به برخی از ویژگی های گل لاله اشاره شده است که می توانید اطلاعات بسیار خوبی از آن کسب نمایید.
- اگر بخواهیم گل لاله را از لحاظ ظاهری بررسی کنیم باید بگوییم که این گل از برگ های نواری شکل تشکیل شده است و به صورت پهن می باشد.
- این گل دارای رنگ های گوناگون و بسیار زیبایی است که توجه افراد بسیاری را در جهان به خود جلب کرده است.
- کشور ایران از جمله مناطقی است که مکان رویش انواع گل لاله به دلیل شرایط مساعد جغرافیایی خود می باشد.
- گل لاله یکی از متنوع‌ترین انواع گل و گیاه در عرصه تحقیقات مختلف که بر روی گیاهان انجام می شود، به حساب می‌آید.
- همانند هر گیاه و گل طبیعی گل های لاله نیز یک سری نیازمندی ها دارند که بایستی بدان توجه کرد.
- این گل بایستی در معرض صحیح و درست نور قرار گیرد و آب و رطوبت کافی بدان برسد.
- عمقی که برای کاشتن این گل در نظر می گیرند حدود ۱۲ الی ۲۰ سانتی متر می باشد.
- در مورد نگه داری و کاشت گلهای زیبای لاله بایستی بدانید که خاک گل لاله باید از زهکشی درستی برخوردار باشد.
- زهکشی درست خاک این گل به این دلیل است که از پوسیدگی پیاز گل لاله جلوگیری گردد.
- لاله ها قبل از این که به شکل یک گل زیبا در بیایند از پیاز تشکیل یافته اند.
- برخی از افراد امکان دارد نسبت به این گل حساسیت نشان دهند چرا که به دلیل داشتن tuliposides و tulipalins باعث میشوند تا افراد دچار حساسیت گردند.
- این گل میتواتد به دلیل دارا بودن tulipalin A و tulipalin B در حیواناتی همچون گربه و اسب و سگ مسمومیت ایجاد نماید.
- ایران یکی از کشورهایی است که ۱۹ نوع از این گل زیبا در آن کشت می گردد.
- یکی از دانستنی هایی که در مورد لاله وجود دارد این است که در ساقه های آن ها می توانیم یک یا چند گل را مشاهده کنیم.
************
تاریخچه گل لاله
- این گل از گروه سوسنیان به شمار می‌آید و در این زمره جای می گیرد.
- امروزه به گل هایی که نام علمی آنها تولبیا است لاله گفته می شود.
- همان گونه که می دانید نام گل لاله از لعل یا لال از زبان سانسکریتی آورده شده است.
- لاله در اطلاعاتی که از دوران کهن بوده است به گل شقایق نیز گفته میشود.
- از این رو مردم ایران اکثرا با گفتن لاله دشتی پر از شقایق وحشی به ذهنشان خطور می کند.
- جا دارد از زیبایی حیرت آور این گل بیشتر بگوییم چرا که تجمع این گلهای زیبا در کنار هم زیبایی فوق العاده‌ای به محیط اطراف می دهند.
- در کشور ایران و افغانستان لاله سمبل شهیدان است و مردم برای آن ارزش زیادی قائل هستند.
- بر اساس آمارهای موجود در جهان این گل در جایگاه سوم در بین پر طرفدارترین گلها قرار دارد.
- بسیاری از افراد در روز عشق برای یک دیگر گل لاله پیشکش می کنند و آن را سمبل عشق و وفاداری می دانند.
- در زمان های ابتدایی که این گل زیبا را به کشور هلند بردند بسیار مشهور گشت و قیمت آن نیز بالا بود.
- این گل که زیبایی بسیاری دارد در ابتدا از کشور عزیز ما ایران نمو و رشد یافته است.
- در زمان سلجوقیان به کشور ترکیه آورده شده و در قرن ۱۶ به اروپا رفته است.
- امروزه به دلیل طرفداران زیادی که این گل در جهان پیدا کرده است در اکثر نقاط جهان می توان این گل را دید.
- این گل زیبا از جمله گلهایی است که دارای پیشینه بسیار قوی و طولانی می باشد.
آشنایی بیشتر با گل لاله
همان طور که در مباحثی که قبلا برایتان ذکر شد گفتیم لاله در زمان های قدیم در ایران با نام گلی که گلبرگ های آن سرخ بوده و وسط آن نیز سیاه باشد معروف و مشهور بوده است.
اما گل لاله با گل شقایق تفاوت های بسیاری دارد و نباید این دو گل را با هم اشتباه گرفت. گل زینتی لاله همانند هر گیاه زنده‌ای از پیاز ، ساقه ،پرچم ، تخمدان و گلبوش تشکیل یافته است. گلهای لاله تنوع بسیاری در رنگ دارند و تقریبا در همه رنگ‌ها می توان گل لاله را یافت. اکثرا گلهای لاله را می توان بر اساس تنوع رنگ بسیار آنها به دسته های متنوعی تقسیم کرد. این گل در مقابل سرما می تواند از خود استحکام بسیار بالایی نشان دهد.
لاله ۱۰۰ تا ۱۵۰ گونه متفاوت و مختلف دارد. بیش از ۳۰۰۰ گونه از لاله به صورت پرورش و کشت انتخابی تولید گشته‌اند. در منطقه‌هایی که آب و هوای آنها سرد است گل لاله به صورت دائمی می باشد. این گل زیبا حداکثر می تواند در حدود دو ماه کارایی داشته باشد . پیازهای این گل زینتی را به هنگام فصل تابستان و یا در پاییز می کارند که در این زمان هنوز شروع به ریشه دادن نکرده است. پس از این که پیازها شروع به ریشه دادن کردند دمای مناسب آن ۱۲ درجه سانتیگراد خواهد بود.
اگر دمایی که برای نگه داری ریشه پیازهای گل لاله در نظر دارید بیشتر باشد ممکن است باعث شروع شدن انواع بیماری‌های قارچی شود. اگر میخواهید در داخل خانه به پرورش لاله بپردازید بایستی نوعی لاله را که متناسب با آن محیط است انتخاب نمایید. برای این که گل های لاله خود را زودتر به فروش برسانید می توانید در شرایط نگه داری آنها تغییراتی ایجاد کنید. اگر این شرایط را بدانید انجام این امر باعث می گردد زودتر گل لاله مورد نظر خود را بفروشید برای این کار بایستی از نوع خاصی از پیاز لاله که به صورت بزرگ و درشت باشد استفاده نمود. هم چنین می توانید از گیاهانی که ساقه گلشان از ارتفاع کمتری برخوردار است استفاده کنید .
می توان گفت لاله ها دارای ۲ تا ۶ عدد برگ هستند. که برخی از گلهای لاله هستند که بیش از ۱۲ برگ دارند. برگ های این گل بسیار زیبا از یک پوشش مومی شکل تشکیل یافته است که به صورت مارپیچی بر روی ساقه ها قرار گرفته اند. گل لاله با این که دارای قسمت های سمی می باشد ولی در طول جنگ جهانی دوم از آن به عنوان غذا استفاده می کردند.
*****************
از خوشحالی فراز و نشیب کرد رو به آسمان کرد و گفت: « شهادت آمد در راه عشق و ولایت شهید می شوم» . تیری به قلبش اصابت کرد . بدنش خیس از خون شد . خون بر زمین ریخت ، با خون شهید و خاک بیابان گلی رشد کرد رو به آسمان سر بلند کرد و شهید نام شد.
گل لاله نشانی از شهید و خاطراتش شد . در آخر دفترش گل لاله بود، نشانی از شهید ، بو کردم، بوی شهادت می داد، بوی عشق و دفتر را بستم
***************
گل لاله گیاهی علفی چند ساله و پیاز دار است. نام علمی آن (تلو پان) است و انواع رنگارنگ آن در دامنه های هندوکش جنوبی یعنی در نواحی شمالی در اول ماه فصل بهار بشکل خودرو موج می زند. در حقیقت محلی اصلی رویش گل لاله ( دُلبند) خودرو در آسیای مرکزی در افغانستان در دانشنامه آزاد ویکی پدیا نوشته شده است و به همین دلیل از گذشته در عرف مردم کابلستان قدیم شمالی لازار یعنی زمینی که در آن لاله بسیار روییده باشد شناخته می شود.
آهنگ اصیل محلی کابلستان
شمالی لاله زار باشه به ما چی؟
زمستانش بهار باشه به ما چی؟
شبم به پهره و روزم به تعلیم
رفیق جان انتظار باشه به ما چی؟
شمالی عبارت از پنچشیر، کاپیسا، پروان و قسمتی از کابل است و محل اصلی رویش خودرو لاله پیاز دار است که از عصرها تا کنون لاله خودرو در اول فصل بهار در دامنه های شمالی می روید. گل لاله در دامنه های شمالی در فصل بهار به رنگ های مختلف شکوفه آن می موج می زند. با سر برآوردن جوانه لاله از خاک مردم فکر می کنند که زمستان سخت را سپری نموده اند و زندگی دوباره آغاز یافت و آمدن بهار را به گل لاله یقین می دانند.
نام گل لاله از کلمه لال یا همان کلمه لعل زبان سانسکریت به معنی لعل سرخ یا لعل پیازی خوانده شده به مناسب همین لال ( لعل) به لاله، واژه رنگ است.
لعل یک سنگ ظریف قیمتی در بدخشان است. در قرون وسطی در سرتاسر عالم اسلام شهرت یافته که تا اکنون این سنگ ظریف قیمتی در جهان به روبین شهرت دارد. که در جواهر سازی به کار می رود.
حافظ شیرین سخن از لاله می گوید:
باد بهار می وزد از بوستان شاه
و ژاله باده بر قدح لاله می ریزد
به دور لاله دماغ مرا علاج کنید
گر از میانه بزم طرب کناره کنم
گل لاله یکی گیاهان بومی از گنجینه های طبیعت زیبای افغانستان است، پس اگر گونه های لاله بی نظیر کشور ما مانند کشورهای اروپای پرورش شوند و در پارک ها و سایر مناطق کشور گسترش یابند، سرمایه بی بدیلی به دست می آید.
************
